[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Aoście otworzono szpital zaopatrzony w ambulatorium dla wojska. Inne szpitale znajdowały
się w Walencji, Lanzy, Lucernie, ale największym ze wszystkich był Szpital Maurycjański w
Turynie. Ponadto istniała instytucja przyznająca zapomogi chorym na trąd.
Wszyscy królowie z domu sabaudzkiego byli jednocześnie generałami i Wielkimi Mistrzami
zakonu. Wiktor Emanuel II przyznał zakonowi zaszczyt odznaczania oficerów, którzy w
wojnie wykazali się niezwykłą walecznością. Do rzadkości nale\y, aby zakon rycerski zdobył
a\ takie powa\anie, zaś jego odznaczenia były w tak wielkim stopniu po\ądane.
Chocia\ tradycja ka\e uznawać Gotfryda z Bouillon za zało\yciela Zakonu Stró\ów Grobu
Chrystusowego, mimo to niektórzy wskazują, i\ stało się to z inicjatywy Baldwina z Flandrii,
albo te\ Zwiętego Jakuba, pierwszego biskupa Jerozolimy. Herb zakonu, ten sam, który
powiewał na wie\ach Jerozolimy po jej zdobyciu przez chrześcijan w roku 1099, był
niezwykle bogaty w symbolikę: wielki czerwony krzy\ i cztery małe wpisane w kwadraty
wyznaczone przez cztery ramiona, wszystko oblamowane złotem. Pięć krzy\y odwoływało
się do pięciu ran Chrystusa; kolor czerwieni to kolor krwi wytoczonej z Jego ran podczas
ukrzy\owania, świetliste złoto zaś - to zmartwychwstanie. Hełm rycerza, otoczony koroną z
cierni, górował nad całym herbem. Na sztandarach widniał napis w średniowiecznej łacinie,
wyra\ający motto zakonu: Deus lo vultz. Biały płaszcz, z lewej strony, równie\ opatrzony był
krzy\em.
W kronikach donoszących o wielkich bitwach z muzułmanami istnieje niewiele wzmianek o
tym zakonie. Jego działalność opierała się przede wszystkim na gwarantowaniu opieki i
niesieniu pomocy, przy jednoczesnym dobrowolnym uczestniczeniu braci w Kapitule
Kanoników przy Grobie Chrystusa.
Wraz z upadkiem Akki, tak\e i ten zakon opuścił Ziemię Zwiętą, odnajdując schronienie w
Perugii. Innocenty III bullą Cum solerti meditatione ogłoszoną w roku 1498 zarządził
wcielenie wszystkich dóbr do posiadłości Zakonu Zwiętego Jana. W XV wieku kolejni
papie\e byli jednocześnie jego Wielkimi Mistrzami, dodając presti\u zakonowi. Z czasem
funkcja ta została przekazana kardynałom. Wkrótce zakon otoczyła mgła zapomnienia. W
roku 1847 powstał Aaciński Patriarchat w Jerozolimie, zaś w 1848 papie\ Pius IX formalnie
przywrócił zakon do istnienia. Zauwa\yć nale\y, i\ w drodze wyjątku w szeregi kawalerów
przyjęto cesarza Wilhelma II, chocia\ był wyznania protestanckiego. Było to wyrazem
uznania za donację dla świątyni na Górze Synaj, jakiej cesarz dokonał w roku 1888.
Siedziba Wielkiego Magisterium mieści się obecnie w Rzymie, w Palazzo delia Rovere, na
szerokiej ulicy via Concigliazione. Pałac ten słynie nie tylko ze względu na piękno form
architektonicznych, ale tak\e na przepych sal, których dekoracją zajął się sam Pinturicchio.
Cesarz Karol VIII podczas swojej wizyty w Wiecznym Mieście właśnie ten pałac wybrał na
miejsce swojego pobytu, przedkładając go nad gościnę w Watykanie.
Zakon Stró\ów Grobu Chrystusowego ma zaszczyt trzymać pieczę nad klasztorem Zwiętego
Onufrego w Giannicolo, w którym zmarł Torąuato Tasso, twórca Jerozolimy wyzwolonej,
wielki poeta opiewający męstwo i waleczność rycerstwa.
Obecnie zakon liczy około 22 tysięcy członków: kawalerów, dam i duchownych,
przynale\ących do pięćdziesięciu namiestnictw rozlokowanych w Europie, obydwu
Amerykach, Australii i Azji. Wielkim Mistrzem jest aktualnie kardynał Garlo Furno.
Zajmuje się charytatywną działalnością wychowawczą i kulturalną w Palestynie, Izraelu i
Jordanii, obejmując nią wszystkich mieszkańców bez względu na ich wyznanie, tworząc
przedszkola, szkoły podstawowe i średnie, w których wykłada 862 nauczycieli, zaś naukę
pobiera 18 tysięcy uczniów.
Poza licznymi zasługami militarnymi i humanitarnymi zakony rycerskie przyczyniły się do
wytworzenia nowej warstwy społecznej, nowych profesji, a tak\e honorowych odznaczeń i
tytułów, tych wa\niejszych i mniej wa\nych, o które jednak nadal wielu się ubiega, gdy\
dodają chwały i powagi nazwisku.
Niestety niewielu ju\ pamięta lub wie o ich początkach w czasach, kiedy rycerz był
człowiekiem honoru, występującym w obronie sprawiedliwości, Kościoła, dbającym o
chorych i ubogich.
4. Sułtan Kalawun
Mongołowie. Zwycięstwo Kalawuna i zajęcie zamków Al-Mar-kab i Maraklei.
Kiedy chrześcijanie dowiedzieli się o śmierci Bajbarsa, myśleli, i\ nastał ju\ definitywny kres
ich nieszczęść. Zapanowała wielka radość. Nigdy wcześniej chrześcijaństwo na Ziemi Zwiętej
nie posiadało jeszcze tak okrutnego i zdeterminowanego nieprzyjaciela. Nie potrafiono jednak
wykorzystać chwili, jaką podarował im los, pózniej zaś ju\ \adna sprzyjająca okazja się nie
przytrafiła.
Bajbarsa zastąpił najstarszy syn, Bareka, niezdolny do zapanowania ani nad emirami, ani nad
rozwojem wydarzeń.
Mamelukowie nie byli skłonni zaakceptować wodza, który nie umie poprowadzić ich do
walki, nie posiada wystarczających umiejętności i determinacji, by podejmować słuszne
decyzje, ani te\ nie jest dobrym politykiem. Ten ostatni przymiot był niezwykle istotny w
epoce ciągle nowych i nietrwałych przymierzy.
Na froncie muzułmańskim jedynie Kalawun, wódz, który pod rządami Bajbarsa wykazał się
wybitnymi zdolnościami, mógł stanowić istotny punkt odniesienia. Stąd te\, będąc ju\
doświadczonym dowódcą, kiedy tylko poznał zamiary emirów i oczekiwania oddziałów, nie
tracił czasu, lecz stając na czele swoich hord wyruszył prosto na Zachodni odcinek
podwójnego muru obronnego zamku Al-Markab.
Kair. Bareka został obalony przez rebelię swoich podwładnych i w roku 1279, dwa lata po
śmierci ojca, abdykował na rzecz młodszego brata, ale ten szybko został zdetronizowany
przez Kalawuna, który ogłosił się sułtanem. Namiestnik Damaszku sprzeciwił się tej
samowoli, jednak Kala-wun siłą wojska przywrócił mu rozsądek. Swoje uznanie nowemu
sułtanowi wyraził Karol Andegaweński.
Królestwo Jerozolimskie, ze względu na szczupłe granice, zwane było od tamtego czasu
Królestwem Akkańskim.
Chrześcijanie, niepomni na niebezpieczeństwa, wybijali się nawzajem dla zdobycia
pieniędzy. Przykładem takiego nierozsądnego zachowania mo\e być pewien mro\ący krew w
\yłach epizod, który oburzył nawet muzułmanów. Boemund VII, podczas wojny przeciwko
Gwidonowi z Jebail, pojmał przeciwnika wraz z jego kompanami, oślepił wszystkich jeńców
za wyjątkiem samego Gwidona i pochował \ywcem jego braci.
W roku 1280 wojsko mongolskie, z wyraznymi zamiarami wojennymi podeszło a\ pod
granice Syrii i zdołało zająć Aleppo. Sułtan Kalawun postanowił mieć się na baczności,
poniewa\ gdyby chan sprzymierzył się z chrześcijanami z Akki, z zakonami rycerskimi i ze
zbuntowanym namiestnikiem Songorem, sytuacja mogłaby stać się wielce niepokojąca.
Sułtanowi udało się jednak rozwiązać napięcie dzięki niezwykłemu talentowi
dyplomatycznemu. Zneutralizował Songora, ofiarowując mu lenno w Antiochii i rozpoczął
pertraktacje z zakonami. Te zaakceptowały rozejm zaproponowany przez sułtana i podpisały
traktat pokojowy obejmujący okres dziesięciu lat. Akka zgodnie z poprzednim traktatem,
podpisanym jeszcze przez Bajbarsa, a upływającym dopiero w 1283 roku, zachowywała
neutralność.
Emirowie nie pomylili się, umieszczając Kalawuna na tronie. Sułtan ofiarował im przecie\
wa\ny sukces dyplomatyczny. Teraz, kiedy zlikwidowano niebezpieczeństwo ataku, mo\na
było z większą pewnością stawić czoła inwazji mongolskiej. Jednak plany sułtana sięgały
[ Pobierz całość w formacie PDF ]