[ Pobierz całość w formacie PDF ]
transmisyjnÄ… (przez tzw. wektory przenosicieli czynnych lub biernych).
Zwalczanie chorób zakaznych na poziomie dróg przenoszenia odbywa się przez
wykonanie dezynfekcji, dezynsekcji, deratyzacji lub sterylizacji.
8. Populacja wrażliwa to grupa osób narażonych na zakażenie wskutek zachwiania
równowagi między mikro- a makroorganizmami (przez nadmierny rozwój mikroorganizmu
lub spadek odporności osobnika wrażliwego) (1, 2).
9. Rezerwuar zarazka to środowisko, w którym przebywa, żyje i namnaża się biologiczny
zakazny czynnik chorobotwórczy. W sprzyjających warunkach staje się on ogniskiem
epidemicznym (epizootycznym) lub zródłem zakażenia i może być przeniesiony na
populację wrażliwą.
10. Zakażenie to reakcja organizmu na wniknięcie i rozwój określonego infekcyjnego
czynnika biologicznego do ustroju człowieka lub zwierzęcia. Termin ten jest również
używany w języku potocznym do określenia stanów zanieczyszczenia drobnoustrojami
powierzchni ciała, produktów żywnościowych, wody i powietrza.
11. Kontaminacja jest określeniem stanu zanieczyszczenia i/lub zakażenia środowiska, osób
i zwierzÄ…t substancjami chemicznymi, fizycznymi oraz biologicznymi (tzw. kontaminacja
biologiczna).
12. Nosicielstwo to wydalanie zarazków chorobotwórczych, bytujących w organizmie i nie
powodujących choroby. Może występować po przebyciu choroby (nosicielstwo
pochorobowe) i po zakażeniu bezobjawowym. Nosiciel to osobnik wydalający zarazki
W większości przypadków chorób zakaznych przenoszonych przez stawonogi rezerwuarem
i zródłem zakażenia są zwierzęta i ludzie, natomiast wrotami zakażenia uszkodzona
skóra. Zwalczanie chorób zakaznych bez względu na rodzaj dróg rozprzestrzeniania się jest
ściśle powiązany z rozwojem metod zapobiegawczych. Do podstawowych zadań
zapobiegawczych służby przeciwepidemicznej należą:
24
Epidemiologia środowiskowa
unieszkodliwienie zródła zakażenia,
przecięcie dróg szerzenia się zakażeń,
uodpornienie populacji wrażliwej (1, 2).
We wszystkich krajach działalność ta ujęta jest w odpowiednie normy prawne, uregulowane
przepisami przeciwepidemicznymi WHO i sprowadza się do realizowania następujących
punktów:
poprawa warunków sanitarno-higienicznych,
rejestracja podlegająca obowiązkowi zgłaszania wszystkich przypadków chorób
zakaznych,
izolacja osób zakażonych,
analiza i zwalczanie nosicielstwa oraz tzw. kontaktów,
organizacja i sprawne przeprowadzenie dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji w regionach
epidemicznych,
uodparnianie populacji narażonej, przez objęcie szczepieniami ochronnymi coraz
większych grup populacji narażonej,
leczenie,
rozwój oświaty sanitarnej w regionach endemicznych i zagrożonych epidemicznie.
4.2. Charakterystyka i znaczenie epidemiologiczne szczególnie niebezpiecznych
chorób zakaznych
Cholera jest ostrą zakazną i zarazliwą chorobą, w patogenezie której główną rolę odgrywa
enterotoksyna zaburzajÄ…ca gospodarkÄ™ wodno-elektrolitowÄ…. Czynnikami etiologicznymi sÄ…
przecinkowiec cholery (Vibrio cholerae), biotyp I klasyczny i biotyp II El Tor. Każdy
biotyp może występować w trzech odmianach serotypowych: Inaba, Ogwa i Hikojima.
Rezerwuarem zarazka może być populacja chorych lub nosicieli, podobnie, zródłem
zakażenia chory człowiek lub nosiciel.
Drogami rozprzestrzeniania zakażenia są: droga wodno-pokarmowa (najczęściej przez picie
wody zanieczyszczonej odchodami chorych lub nosicieli), spożycie zakażonej żywności lub
używanie przedmiotów chorego. Najlepiej rozpoznanymi drogami rozprzestrzeniania są:
woda pitna w miejscu ujęcia lub podczas przechowywania,
ryby złowione w zakażonej wodzie i niewystarczająco obrobione termicznie,
25
Epidemiologia środowiskowa
zakażona żywność, spożywana bez obróbki cieplnej lub zakażona po ugotowaniu
(np. mleko i jego przetwory, ryż, ziemniaki, fasola, kurczęta),
warzywa nawożone odchodami ludzkimi lub spryskiwane zanieczyszczoną nimi wodą.
Okres wylęgania trwa od kilku godzin do 6 dni, przeciętnie 2 3 dni (5).
[ Pobierz całość w formacie PDF ]