[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Po I wojnie światowej niemal we wszystkich krajach Europy pojawiły się nowe organizacje polityczne wyraznie
odróżniające się od dotychczas znanych partii politycznych. Jednak od tradycyjnej partii" różniły się tym, iż
przedstawiały się jako organizacje dbające i walczące o dobro ogółu, a nie tylko grupy - elektoratu. Partie te
zmierzały do tego, by stać się partiami masowymi, powszechnymi. Ich organizacja była ściśle hierarchiczna i oparta
na ścisłej dyscyplinie partyjnej ich członków - nosili mundury, najczęściej koszule jednakowego koloru. Partie te
często posiadały oddziały zbrojne, specjalne i różnorakie bojówki. Wszystkie organizacje faszystowskie
charakteryzują się przede wszystkim uznaniem charyzmatyczności swoich przywódców - członkowie są zobowiązani
do wierności wobec wodza, przyrzekali mu posłuszeństwo, uznawali za najwyższy autorytet. Skład społeczny tych
ruchów jest zróżnicowany. Nie były to partie klasowe, lecz ich przekrój nie odzwierciedlał przekroju społeczeństwa.
Należeli doń głównie ludzie młodzi, jednego narodu, bezrobotni, rozczarowani inteligenci, częstokroć byli wojskowi.
Również przyczyny powstania są podobne w każdym z tych ruchów, we wszystkich krajach: rozczarowanie ładem
wersalskim i rezultatami wojny, skupianie się w ruchach żołnierzy po demobilizacji, którzy nie mogli znalezć pracy
ani uzyskać odpowiadającym ich aspiracjom pozycji społecznych.
98. Ideologowie faszyzmu włoskiego.
Powoływano się:
" na rolę Rzymu jako centrum świata,
" na rolę germańskiej demokracji dla kształtowania niemieckiego" ducha,
" : na wspaniałą przeszłość kolonialną Hiszpanii,
" . na czasy, wielkiego Siedmiogrodu - w przypadku faszystów węgierskich.
Te rozmaite wątki dawały się. stopić w jedną.całość przede wszystkim dzięki elementowi negatywnemu: wspólnota ideowa
różnych ruchów.faszystowskich zasadzała się bowiem na elemencie negacji.
99. Ideologowie niemieckiego nazizmu.
Faszyzm stapiał w jedną całość różne idee, które w europejskiej myśli politycznej pojawiły się już wcześniej:
" Nurty myśli europejskiej, które od lat 80-tych XIX w. dyskredytowały tradycję demokratyczną i liberalną- wszelkie
koncepcje nacjonalizmu, rasizmu i darwinizmu społecznego (Maurras, Renan, Sorel)
" Hegel i jego idea państwa jako ucieleśnienia wolności" (zwłaszcza faszyzm włoski)
" Dekadencka filozofia Nietzschego (zwulgaryzowana)
" Filozofia przestrzeni życiowej" i zasada Rudolfa Kjełlena, że rozwój organizmu państwowego jest możliwy tylko przez
zdobywanie nowej przestrzeni
Rasizm i antysemityzm (Chamberlain)
100.Państwo i prawo w faszyzmie i nazizmie.
Narodowy socjalizm był wzorowany na włoskim faszyzmie (czasem te terminy są używane wymiennie). Odrzucał
demokrację i parlamentaryzm, głosząc zasadę silnej ręki i podporządkowania się woli przywódców, a szczególnie wodza
narodu i partii NSDAP, którym był Adolf Hitler. Naziści wprowadzili ustrój jednopartyjny i zlikwidowali wolną prasę i
wolne zwiÄ…zki zawodowe.
Szczególnie zajadle atakowano marksizm, komunizm oraz socjaldemokrację, których obwiniano o to, że wojna światowa nie
została przegrana na polu bitwy, lecz w wyniku "ciosu w plecy" Postrzegając porządek narzucony Traktatem Wersalskim
jako niesprawiedliwy, dążyli do wcielenia wszystkich ziem zamieszkałych przez Niemców - a więc przede wszystkim
Austrii, Wolnego Miasta Gdańska, oraz części Czechosłowacji i Polski. Polityka specjalna - Nazizm był za daleko
posuniętym interwencjonizmem państwowym, mającym na celu zwalczenie wysokiego bezrobocia i hiperinfiacji, które
dominowały w Niemczech przed dojściem NSDAP do władzy, jednak w przeciwieństwie do komunizmu nie negował
prywatnej własności środków produkcji. W polityce gospodarczej był za gospodarką mieszaną - znacznym
interwencjonizmem państwowym, nie naruszającym jednak zasady prywatnej własności środków produkcji. Szeroko
natomiast rozbudowano system pomocy socjalnej, taniego masowego wypoczynku itp.
38
49
101. Autorytaryzm i jego ideologiczne uzasadnienia w XX wieku.
W Europie międzywojennej upowszechniła się krytyka systemu parlamentarno-demokratycznego. Ugrupowania głosiły hasła
zniesienia bądz ograniczenia parlamentaryzmu, rządów silnej ręki. Autorytaryzm chciał przyznania większej roli władzy
wykonawczej. Od obywateli wymagał biernego posłuszeństwa. Odwoływał się do interesu narodowego i do nacjonalizmu.
Nie odrzucał religii, kultury, itp. Autorytarny reżim nie likwidował rządów prawa, choć prawo było niekiedy bardzo surowe.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]