[ Pobierz całość w formacie PDF ]
dokonywał tak spektakularnych czynów i wygłaszał tak frapujące nauki, ktoś, kto dał
początek wielkiej światowej religii, liczącej miliony wyznawców -
musiał być tematem rozmów w cesarstwie rzymskim. Z pewnością ludzie o nim
pisali. Z pewnością zachowały się jakieś dotyczące go relacje powstałe w jego czasach!
Ale nie. Niestety, nie mamy nic. śadnej relacji któregokolwiek z uczniów (za chwilę
przyjrzymy się ewangeliom z Nowego Testamentu), \adnych zapisków jego wrogów
spośród faryzeuszy lub saduceuszy, najmniejszej wzmianki wśród zwojów znad Morza
Martwego, ani słowa jakiegokolwiek obywatela rzymskiego lub urzędnika. Nie mamy
metryki urodzenia, doniesień o jego cudach, protokołów z procesu ani opisów jego śmierci
powstałych na bie\ąco po tych wydarzeniach. Wszystkie nasze zródła pochodzą z czasów
pózniejszych.
Przyjęło się dzielić owe (pózniejsze) niekanoniczne zródła dotyczące Jezusa na
pogańskie (czyli te, których autorami nie byli \ydzi i chrześcijanie), \ydowskie oraz
chrześcijańskie.
yródła pogańskie
Większość ludzi z zaskoczeniem dowiaduje się, \e wśród zachowanych pogańskich
Strona 49
11817
zródeł nie ma nic, co mogłoby rzucić światło na słowa i poczynania Jezusa. Jak ju\
wspomniałem, Jezus prowadził swą działalność w latach dwudziestych pierwszego wieku
naszej ery. Przypuśćmy, \e ograniczymy poszukiwania do całego pierwszego stulecia
czyli mniej więcej do trzydziestu lat \ycia Jezusa oraz siedemdziesięciu lat po jego
śmierci. Jakie pogańskie zródła, które mogłyby powiedzieć nam coś na jego temat,
dotrwały do naszych czasów? Otó\ nie mamy z tego okresu ani jednego dokumentu tej
proweniencji, który zawierałby jakąkolwiek wzmiankę o Jezusie. Nie oznacza to, \e nie
znamy \adnych pogańskich pism z pierwszego wieku. Wręcz przeciwnie, mamy ich całe
mnóstwo: dzieła historyków, teologów, filozofów, poetów, urzędników i przyrodników, setki
prywatnych listów, a tak\e inskrypcje, jakie umieszczano w miejscach publicznych. W
\adnym z tych licznych tekstów nie znajdujemy ani jednej informacji na temat Jezusa.
Prawdę mówiąc, \adne z pogańskich zródeł z pierwszego wieku nie wymienia nawet jego
imienia.
Autorem pierwszego znanego nam pogańskiego zródła, w którym mowa o Jezusie,
był namiestnik jednej z rzymskiej prowincji, Pliniusz Młodszy . W liście do cesarza
Trajana, pisanym w 112 roku, Pliniusz donosi, \e w jego prowincji pojawili siÄ™
chrześcijanie , którzy nielegalnie zbierają się, by czcić Chrystusa jako boga . To
wszystko, co mówi o samym Jezusie. Jest to pierwsza znana nam wzmianka na temat
Chrystusa w pogańskim zródle i pojawia się ona dopiero osiemdziesiąt lat po jego śmierci.
Kilka lat pózniej w pismach rzymskiego historyka Tacyta znajdujemy kilka bardziej
szczegółowych informacji mianowicie, \e Jezus mieszkał w Judei, gdzie został
ukrzy\owany jako wichrzyciel przez rzymskiego prokuratora Poncjusza Piłata (który był
namiestnikiem Judei w latach 26-36 naszej ery) za panowania cesarza Tyberiusza.
Jeśli ograniczymy nasze poszukiwania do pierwszych stu lat od śmierci Jezusa, są to
jedyne, i to niepewne, wzmianki o nim w znanych nam zródłach pogańskich. Niezbyt to
bogaty materiał do dociekań o jego \yciu i naukach.
yródła, \ydowskie
Mo\na by się spodziewać, \e więcej informacji o Jezusie znajdziemy w
niechrześcijańskich \ydowskich tekstach z pierwszego stulecia wszak był on śydem.
Niestety, w nich tak\e nie ma zbyt wiele. Co prawda znane nam \ydowskie zródła z tego
okresu są znacznie mniej liczne ni\ pogańskie, niemniej dysponujemy pewną ich liczbą,
między innymi pismami płodnego filozofa Filona z Aleksandrii oraz historyka Józefa
Flawiusza. Filon ani razu nie wspomina o Jezusie, podobnie jak nie robi tego \adne inne
\ydowskie zródło z tego okresu z wyjątkiem Józefa. Józef Flawiusz był autorem licznych
prac, z których kilka zachowało się do dzisiaj w tym dwudziestotomowe Dawne dzieje
Izraela, począwszy od Adama i Ewy a\ do czasów jemu współczesnych, czyli końca
pierwszego stulecia (ukazały się one w 93 roku). W dziele tym wymienia on wielką liczbę
postaci, które odegrały znaczącą rolę w dziejach, tak\e stosunkowo niedawnych (jest
wśród nich kilka ró\nych osób o imieniu Jezus). I, jak się okazuje, istotnie wspomina dwa
razy o Jezusie z Nazaretu. W jednej wzmiance opowiada o niejakim Jakubie, który był
bratem Jezusa zwanego mesjaszem . To jest wszystko, co mówi o nim w tym miejscu. W
drugiej wzmiance jednak wypowiada się szerzej: \e Jezus słynął z niezwykłych czynów ,
\e miał zwolenników zarówno wśród śydów, jak i Greków, \e został przekazany
Poncjuszowi Piłatowi przez przywódców Izraela, \e został ukrzy\owany, oraz \e jego
zwolennicy przetrwali a\ do czasów Józefa . Niestety, Józef nie podaje \adnych innych
informacji o \yciu Jezusa. Oto jest wszystko, co mo\emy wydobyć z niechrześcijańskich
zródeł pochodzących z pierwszego stulecia od śmierci Jezusa. Tak więc jeśli chcemy
dowiedzieć się czegoś więcej o tym, co naprawdę robił i czego nauczał, z konieczności
musimy oprzeć się na zródłach chrześcijańskich.
yródła chrześcijańskie
Jak pamiętamy, Leigh Teabing twierdzi, \e istniały tysiące takich zródeł spisanych
jeszcze za \ycia Jezusa. Jeśli nawet tak było, \adne z nich nie przetrwało do naszych
czasów. Są jednak powa\ne przesłanki, by sądzić, \e takich zródeł w ogóle nie było.
Tu powinniśmy zastanowić się przez chwilę nad tym, kim byli zwolennicy Jezusa. Z
Strona 50
11817
nielicznych zródeł, które szczęśliwym trafem mamy do dyspozycji, mo\emy się
[ Pobierz całość w formacie PDF ]