[ Pobierz całość w formacie PDF ]
wzrostu gospodarczego kraju, który przecie\ wyszedł pokonany z drugiej wojny
światowej i był okupowany. Zwraca się uwagę m.in. na następujące
uwarunkowania:
1. Japonia nie uczestniczyła w światowym wyścigu zbrojeń i nie ponosiła
znaczniejszych wydatków militarnych (w 1990r. udział wydatków
wojskowych w PKB wynosił zaledwie 1%), co pozwalało rozszerzać i
ulepszać cywilny sektor gospodarki narodowej.
2. Powa\nym bodzcem wzrost produkcji był popyt wywołany dwiema
wojnami: koreańską (1950-1953) i wietnamską (1964-1973), w których
przemysł japoński pełnił rolę wa\nego dostawcy wyspecjalizowanych
wyrobów przemysłowych.
3. Przez długi czas utrzymywano w gospodarce japońskiej bardzo wysoką
stopę inwestycji (udział ich w dochodzie narodowym był najwy\szy w
świecie ok.40%), w ich strukturze zaś premiowane były inwestycje
produkcyjne.
4. Dzięki ograniczeniu zatrudnienia w sektorze rolniczym Japonia
dysponowała du\ymi zasobami siły roboczej, przy relatywnie niskim
poziomie płac realnych.
5. W polityce edukacyjnej potrafiono znakomicie rozwiązać sprzę\enie
organizacji szkolnictwa na wszystkich szczeblach z potrzebami przemysł;
zapewnił to dopływ wysoko kwalifikowanej siły roboczej i kadr
kierowniczych do przemysłu.
6. Sprawna organizacja i wynikająca z tradycji historycznych wysoka
dyscyplina społeczna powodowały szybki wzrost wydajności pracy;
zdecydowanie dłu\szy był w porównaniu z innymi krajami
60
uprzemysłowionymi czas pracy oraz skromniejszy zakres urlopów i
świadczeń socjalnych.
7. Intensywny import nowej techniki i imitacja postępu technicznego
licencje, które kupowano, były w Japonii przetwarzane i udoskonalane
(tzw. aktywna polityka postlicencyjna).
8. Umiejętne połączenie japońskich tradycji z nowoczesnością, odwoływanie
się do nawyków i zachowań ludzkich w celu wykorzystania ich w
nowoczesnej organizacji produkcji (np. tworzenie trwałych związków
uczuciowych pracowników i ich rodzin z firmą).
9. Wykorzystywanie polityki interwencjonizmu państwowego do kreowania
aktywnej polityki rozwoju przemysłu: rozwijając niewiele dziedzin
przemysłu, doprowadzono je do najwy\szego poziomu jakościowego,
często nieosiągalnego dla konkurentów.
10. Utrzymywanie narodowego charakteru własnej gospodarki; Japonia
ograniczała zagraniczne inwestycje bezpośrednie i nie dopuszczała do
przejmowania przez korporacje zagraniczne krajowego przemysłu (jest to
niewątpliwie echo epoki zamknięcia , długotrwałej w dziejach Japonii i
wytwarzającej niechętny stosunek do obcych).
11. Stabilizacja polityczna Japonii sprzyjała prowadzeniu konsekwentnej
polityki gospodarczej; od 1955r. rządy sprawowała bez przerwy i
samodzielnie partia liberalni-demokratyczna.
Efekty rozwoju
Niekiedy wskazuje się, \e podstawą japońskiego cudu gospodarczego był
przemysł motoryzacyjny. Tempo produkcji samochodów osobowych wzrastało w
latach 1966-1972 o 29% rocznie, a liczba u\ytkowanych samochodów osobowych
wzrastała rocznie o 1/3. W 198or. Japonia wyprodukowała ponad 7mln
samochodów osobowych i ponad 4mln cię\arowych, co o 3mln sztuk (łącznie)
przekroczyło poziom produkcji największego dotychczas potentata przemysłu
samochodowego Stanów Zjednoczonych. Zdecydowaną przewagę osiągnęła te\
Japonia w dziedzinie produkcji zegarków, aparatów fotograficznych, sprzętu
radiowego i telewizyjnego, wyposa\enia biur. W ramach specjalizacji produkcji
uzyskała przewagę jakościową w produkcji sprzętu telekomunikacyjnego,
samolotów odrzutowych, technice jądrowej i rakietowej. Poziom inwestycji był w
1980r. dwa razy wy\szy ni\ w Stanach Zjednoczonych. Jest rzeczą
charakterystyczną, \e udział handlu zagranicznego w tworzeniu dochodu
narodowego nie był wysoki: 10-12%. Swą pozycję na rynkach
międzynarodowych zawdzięcza Japonia ekspansji wysoko wyspecjalizowanych
gałęzi przemysłu i nasyceniu wyrobów kosztowną elektroniką.
Spadek tempa produkcji w latach 1971-1975 był przejściowy i ju\ w
następnym pięcioleciu przemysł japoński rozwijał się dynamicznie.
Ten szybki wzrost gospodarczy Japonii zaowocował du\ymi przyrostami
[ Pobierz całość w formacie PDF ]